O sevgiliye hasret...

09 Mart 2010 Salı
O sevgiliye hasret...
“Yürek dağlayan Türkü” derlerdi. Akıl sır erdiremezdim.
Kalın taş duvarları olan evimizin pencerelerinin önündeki boşluklar raf gibi kullanılırdı.
İşte orada dururdu “Grundig” radyomuz.

Bir açıp kapama bir de istasyon arama düğmesi vardı.

Ama biz sadece birinci düğmeyi kullanırdık.

Çünkü TRT Ankara radyosundan başka kanal yoktu.
Saat 10:30’da ve akşam 16:30’da “Arkası Yarın”lar vardı. Akşam 18:00’de de “Çocuk Bahçesi”
O zamanların dışında radyo babama aitti.

“Ajansları” dinlerken pili bitmesin diye sesini fazla açmazdı.
Ama Türküler başlayınca, tasarruf düşüncesi biterdi.

Hele “Yemen Türküsü” çıkınca son ses açılır, eve ağır bir matem havası çökerdi.

Babam da hüzünlü sesiyle eşlik ederdi…
“Ah o Yemen’dir, gülü çemendir, giden gelmiyor, acep nedendir”

Annemin başı omuzlarının üzerine düşerdi.

O daha çok dışa vururdu acılarını…
Çünkü Yemen’e giden 7 dayısının hiç biri geri dönmemişti.

Soğuk kış gecelerinde, onların hikayelerini dinlerken uyurdum dizlerinde.

İşte bugün ben de, annemin o ruh haline büründüm.

Muzaffer Akgün’ün yıllara meydan okuyan sesi “Yüreğimi dağladı”
“Harman yeri sürseler, uyy Sanemmm! Uyy Sanemmm!
Yerine gül ekseler, esmer gaday men alimmmmmm!”
Allak bullak olan ruhumun, hasret cehenneminde kavrulduğunu hissettim.

Harman yerlerine düştüm sonra…

Başaklar sararmaya başlayınca, çapalarla harmanın çimlerini yolduğumuz günlere gittim.

Toprağı sular, çıplak ayaklarımızla iyice çiğnerdik. Zemin ne kadar sert olursa tanelere de o kadar az toprak karışırdı.

Ekin desteleri bir bir çözülüp, harmana serilirdi. Bu “Harman Serme” işi de ayrı bir ustalık isterdi.

Bir destenin başakları öteki destenin saplarının üzerine gelmeliydi. Harmanın ortasında başlayan ekin serpme işi, gittikçe büyüyen halkalara dönüşür, iş bittiğinde açılmış bir güle benzerdi.

Büyükler hayvanların çektiği dövenin üzerine binerken, bize de bu ayrıcalığa sahip olmak için “Adam olma” hayalleri kurardık.

O sırada, “Hadi sen de gel” diyerek bizi dövenin üzerine aldıklarında ise bir daha inmek istemezdik.

O yüzden “Harman mevsimi” çocukluk coşkularımızın doruğa çıktığı zamanlardı.

Saplar iyice kırılıp, taneler başaklardan ayrıldığında döven dönme işi de biterdi.

Harmanın “Bittiğini” anlamak da ayrı bir uzmanlıktı.
Babam, “Tamam” işaretini verince hayvanlar boyunduruktan azat edilir, insanlar ise işin en hummalı bölümü için kolları sıvardı.

Yabalarla samanların kalınları samanlığa atılır, alttaki taneler de orta yere toplanırdı.

Anadolu’nun rüzgarlı yerlerinde taneler yele verilirdi ama bizde bu iş için yapılmış “Harman makinesı” kullanılırdı.

Çok gürültü çıkarttığından olsa gerek, o makine bana hep Don Kişot’un savaştığı yel değirmenlerini hatırlatırdı.

Makinenin başına harmanın en güçlü adamı geçerdi. Sağ taraftaki kolun çevrilmesiyle ortaya çıkan hareket, dişliler yardımıyla merkezindeki pervanelere aktarılırdı. Onların dönmesiyle oluşan rüzgar, eleklerin üzerinde zıplayan tanelerin arasındaki sapı, samanı dışarı fırlatırdı.

Zaman zaman yulaf tohumlarının tıkadığı elekler yerinden sökülüp, temizlenirdi.

Çöplerden arınan buğdaylar ince elekten geçerek makinenin ön bölümüne dökülürdü. Burada biriken taneleri öne çekme işi de genelde biz çocuklara verilirdi.
“Gelberi” denen bir sopanın tepesine çivilenmiş tahta parçasıyla yapardık bu işi.
O zamanlar “Gelberi yar gelberi” türküsünün de bu alet için söylendiğini sanırdım. Çünkü alnımızdan terler damlardı iş görürken..
Sıra harmandan elde edilen tanelerin ölçülüp, çuvallara doldurulmasına geldiğinde genelde yaz güneşi ufukta büyüleyici bir kızıllık bırakarak Nebiyan Dağı’nın arkasına süzülmüş olurdu.
Ekşi ayranlarla yanan yürekler ferahlarken, akşam rüzgarı ilahi bir nefes gibi terli bedenlerin yorgunluğunu alırdı.
Bir de “Harman Bereketli” olmuşsa yüzlerdeki tebessüm katmerlenirdi.
Yaklaşık bir hafta süren bu “Harman dönemi” büyükler için işkence, bizler için eğlenceydi.
Muzaffer Akgün, “Yürek dağlayan” türkünün son dörtlüğüne geçmişti.

“Harman yeri yaş yeri
Uy sanem uy sanem…
Yavaş yörü hoş yörü…”

Ben de gözlerimi kapadım…
Mehlika Sultan’ın peşine düştüm.
Yavaş ve hoş.. Ama bir başıma.

Gönderen Kenan KARCI [left]