Bir erkeğin evlenmek istediği kızla görüşmesi caiz midir?

Soru:

Benim sözlenmek istediğim bir bayan var. ailelerimizde biliyor.
biz birbirimiz tanımak amacıyla görüşüyoruz. ALLAHın izniyle harama
düşmeden rızahı ilahiyi düşünürekten istiyorum kendisini. görüşmemde bir
mahsur var mıdır.

Cevap:

Değerli Kardeşimiz;

Sünnette bu hususta iki yol görüyoruz. Birisi, kişinin güvendiği bir
kadını evlenmek istediği bir kıza bakması için göndermesidir. Enes bin
Mâlik’in bu konuda şöyle bir rivayeti vardır:

“Resulullah (a.s.m.) Ümmü Süleym’i bakması için bir kadına göndermiş,
‘ayak üstlerine bak, ağzını kokla’ buyurmuşlardır.” Bu isteklerden gaye,
bacaklarının düzgün olup olmaması, diğeri de ağız kokusunun olup
olmadığıdır.1

Bu mesele iki taraflıdır, yani aynı husus kadın için söz konusudur.
Evlenecek kız da, evlenme niyetinde olduğu erkeğe birisini göndererek,
aradığı özellikler neyse onu öğrenebilir.

Evlenecek tarafların birbirini araştırmasının sünnetteki diğer bir şekli
de doğrudan birbirlerini görmeleridir. Bunda erkek evleneceği kızın yüz
ve beden güzelliğini öğrenir. Burada ancak yüzüne, ellerine ve boyuna
bakabilir. Yüz güzelliğe, eller zerafete ve hayra delalet eder. Boy da
uzunluk ve kısalığı hakkında kanaat verir.

Bu meselede Peygamberimizin bizzat verdiği ruhsat vardır.

Ebû Humeyd’in rivayetine göre Peygamber Efendimiz (a.s.m.) şöyle
buyurmuşlardır:

“Sizden biriniz bir kadınla evlenmek istediğinde ona bakmasında bir
sakınca yoktur. Ancak evlenme niyetiyle bakması caizdir. Bunu baktığı
kadın bilmese de hüküm değişmez.”2

Hattâ bu hususu Sevgili Peygamberimizin (a.s.m.) teşvik ettiğini de
görüyoruz. Şöyle ki:

Muğîre bin Şûbe bir kadınla evlenmek istiyordu. Peygamberimiz (a.s.m.),
ona, “Git, onu gör. Zira görmek, aranızda âhenk olması bakımından daha
iyidir.”3

Bir başka hadis-i şerifte de Peygamberimizin nasıl yol gösterdiğini
öğreniyoruz:

“Sizden biriniz bir kadınla evlenmek istediği zaman onunla evlenmesini
teşvik edici özelliklerine bakabilirse baksın.”4

Bu hadis-i şerifler bakmanın lüzumunu, faydasını ve hikmetlerini
anlatıyor. Bakma ve görüşme esnasında bazı sınırlamalar da vardır.
Birincisi görüşme yeri ile alakalıdır. Bu meseleye şu hadis-i şerif ışık
tutuyor:

“Sizden kim Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsa, yanında mahremi olmayan
bir kadınla başbaşa kalmasın. Zira bunu yaparsa üçüncüleri şeytan
olacaktır.”5

Bunun için evlenmek düşüncesiyle görüşecek olan tarafların yanında
mutlaka üçüncü bir şahıs hazır olmalıdır. Aksi halde “halvet” olarak
tabir edilen “başbaşa yalnız kalma” söz konusu olur ki, bu caiz
değildir. Bu görüşmenin içine konuşma, sohbet etme, tarafların
birbirlerinden talep ve isteklerini dile getirmeleri de mümkündür. Çünkü
gerek konuşmadaki tutukluk veya kekemelik, gerekse ses tonu; tarafların
düşünce ve kültür seviyeleri daha çok konuşunca açığa çıkar.

Bu görüşme ve konuşmalardan bir müddet sonra tarafların birbirleri
hakkındaki kanaat ve intibaları belli olur. Çok geçmeden kararlarını
bildirirler. Dinî müsaade bir defalık görüşme için vardır. Üç-beş defa
görüşme hem ciddiyetten uzaktır, hem de kurulacak ailenin sağlığı
açısından bir faydası yoktur.

Bu meseleye Şâfiî mezhebinin bakışı aile müessesesinin vakar ve
ciddiyetini göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Evlenmek isteyen
kişinin, talip olmadan önce kıza bakması gerekir. Bundan kızın ve
ailesinin haberinin olmaması lâzımdır. Bu şekilde davranmak kızın ve
ailesinin şerefi açısından daha münasiptir. Eğer kızı beğenirse talip
olur, böylece kız da, ailesi de incinmemiş olur. Makul ve tecrübeye
şayan olan görüş de budur. Kızın izni olsun olmasın, bakmanın caiz
olduğunu gösteren hadis-i şerifler de bu görüşü teyid etmektedir.6

Nikâha kadar bundan sonraki görüşmelerde, herhangi yabancı bir kadına
bakmada olduğu gibi, şehevî bir duygu taşımamak kaydıyla bakmakta bir
mahzurun olmadığı açıktır.

1 Hâkim, el-Müstedrek, 2: 166.

2 Neylü’l-Evtâr, 6: 110.

3 Neseî, Nikâh: 17.

4 Hâkim, el-Müstedrek, 2: 165.

5 Buharî, Nikâh: 111.

6 İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, 9: 24.

Mehmed Paksu Aileye Özel Fetvalar

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet Editör

amin inşallah okuyan gözlerinize saglık

» Ölümü istemek, temenni etmek caiz midir?
» CenneT heDeF miDiR? ödüL mü ?
» Dinen kadının çalışmasında bir sakınca var mıdır? Erkeklerin içinde yanyana çalışması?